O sábado 18 de xaneiro ás oito da mañá recibín unha mensaxe que, non por esperada, non deixou de doer: “Ola, Miguel Anxo, bos días. Acábame de avisar Natalia, da residencia, que faleceu Bernardino”. A voz de Luís Cherre marcaba un comezo e un final, pero sobre todo a súa voz mancaba.
O poeta do mar e do amar, o poeta comprometido, o membro fundador do grupo Brais Pinto, o profesor, o primeiro presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), o académico da Real Academia Galega (RAG) e, sobre todas as cousas, o noso amigo Bernardino finalizaba o seu periplo vital.
Falarase moito sobre a súa obra nos vindeiros días, anos... e, aproveitando o espazo que a Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil (GÁLIX) quixo ceder para homenaxear a Bernardino Graña, decidín deixar constancia por escrito, ademais do inmenso agarimo que lle profesamos na casa ao profeta do mar, o feito de que boa parte da súa obra tivo como receptor a rapazada galega.
Podo dar fe de que, nas nosas conversas, unha das súas preocupacións máis fondas era a perda de falantes, o incerto futuro da nosa lingua. Para ambos era triste comprobar que os nenos e nenas cada vez estaban máis afastados do seu idioma.
- Ninguén me fala galego –afirmaba visiblemente anoxado.
- Hai que seguir sementando, Bernardino. Non queda outra. Somos teimosos – contestáballe eu.
Escribo palabras que lle repetín en máis dunha ocasión e, ao facelo, podo ver o aceno do meu amigo. Lembro querer transmitirlle a idea de continuidade neste gran proxecto común que é a nosa lingua.
- Outros virán despois de nós...
Ás veces sorría, outras...
Cando o coñecín eu era un neno que gozaba escoitando as súas historias. Manuel María, Novoneyra, Celso Emilio, Gabriel Celaya... Co tempo, tocoume ser a min o narrador.
Enfadábase porque a palabra exacta non quería acudir á súa chamada. Falabamos das actividades que realizaba coa rapazada, dos contacontos e dos libros que nacían ou que agardaban nacer. Era fermoso comprobar a ilusión coa que Bernardino recibía tanto os seus traballos coma os meus. Preguntábame por Manoli e as pequenas. Se tiña traballo... Fermosos encontros ao carón da ría con Luís Cherre ou con Alexandre Ripoll e Sabela como compañía.
Un tempo que xa é parte de todos nós.
Quero recordar agora, neste espazo, o seu discurso de entrada na Real Academia Galega. Comezou falando da súa infancia e de ser galego:
"Os galegos somos coma os salmóns. Se queremos buscar as nosas augas puras e primixenias e seguirmos sendo coma nós mesmos, se queremos sobrevivir, sermos fieis á nosa identidade, temos que deixar o ancho mar castelán e impulsarnos contra corrente”.
Toda unha declaración que reflicte o seu compromiso coa lingua. O noso compromiso.
Bernardino poeta e Bernardino persoa, deixa unha pegada en moitos de nós, igual que nos lega unha magnífica presada de obras dirixidas ao público infantil e xuvenil, sobre todo no eido da narrativa e o teatro. Proba disto son os seguintes títulos: O león e o paxaro rebelde (Galaxia, 1969), premiado no II Concurso Nacional de Contos Infantís O Facho; Xan Guindán, capitán (Xerais, 1991); Oso mimoso (Xerais, 1992); Rata linda de Compostela (Xerais, 1994); O gaiteiro e o rato Pérez (Xerais, 1994), premio Merlín de 1993; Xan Guindán mensaxeiro (Obradoiro, 1994), Xan Guindán e os salvaxes (Obradoiro, 1995); O quirico lambón (Xerais,1997); Tragaxán e Tragadiño (Galaxia, 2016) ou Lobísimo do saco. Tres titiritadas (Galaxia,2019), entre outros.
O Presidente da RAG, Víctor Fernández Freixanes, destacou precisamente esta faceta durante o acto de despedida que tivo lugar en Cangas o pasado domingo 19 de xaneiro, afirmando que tamén era o escritor dos nenos, e eu non podo estar máis de acordo.
Queda moito por contar pero gardarei esas historias para compartilas ao redor dunha mesa. Tal como adoitabamos facer. En irmandade.
Vigo, 21 de xaneiro de 2024
Miguel A. Alonso Diz
A directiva de GÁLIX tamén quere mostrar o seu pesar polo pasamento de Bernardino Graña e deixar constancia, empregando a voz de Miguel Anxo, da súa contribución á LIX galega cunha obra que bebe directamente da oralidade do noso pobo.
Seguiremos teimando neste proxecto común que é Galicia. Dándolle visibilidade e promovendo a cultura e a lingua galegas a través da literatura infantil e xuvenil.
0 comentarios:
[Comentario blog]