O blog de GÁLIX

 


Co obxectivo de reflexionar sobre tratamento da historia na literatura infantil e xuvenil galega celebrouse o pasado mes de outubro, na Facultade de Ciencias da Educación de Santiago de Compostela, a Xornada GÁLIX. Desfacendo a Raia XVI: Historia e Literatura na LIX galega, que contou co apoio da OEPLI e recibiu axuda do Ministerio de Cultura e Deporte.

  

María López Sández e Miguel García-Fernández

 

A xornada, presentada pola vicedecana María López Sández, estruturouse ao redor dunha conferencia inaugural de Miguel García-Fernández, historiador, investigador e vogal de GÁLIX, sobre o peso e protagonismo do diálogo entre a Historia e a Literatura na LIX galega.

   

 

Mesa redonda: Pere Tobaruela, Eva Mejuto, Pilar Sampedro, Jorge Campos e Alexandra Cabana Outeiro.

A continuación houbo unha mesa redonda na que participaron Alexandra Cabana Outeiro, historiadora, docente e asesora de bibliotecas escolares, Jorge Campos, ilustrador, Eva Mejuto, escritora e responsable da colección “Pequena memoria” de Xerais e Pere Tobaruela, escritor e historiador e que estivo moderada por Pilar Sampedro, socia de GÁLIX especialista en LIX galega.


O acto, de gran interese para docentes en formación, contou coa presenza de numerosos estudantes, docentes e mediadoras.


 


NOVEMBRO
2025

Recomendamos O xenio da Cidade do Sal de Fina Casalderrey

 

autora está nominada pola OEPLI, a proposta de GÁLIX, para os premios ALMA (Astrid Lindgren Memorial Award), a máxima distinción en literatura infantil e xuvenil a nivel mundial, outorgado anualmente polo Consello Cultural Sueco. Entre os gañadores anteriores hai persoas tan importantes como Shaun Tan, Christine Nöstlinger ou Maurice Sendak.

 

Se algo caracteriza a obra de Fina Casalderrey é que sempre sorprende, agás na indubidable calidade literaria que impregna cada unha das súas historias.

O xenio da Cidade do Sal é unha sinfonía literaria, que dá acubillo á música e á ilustración, para crear un conxunto artístico, transversal e suxestivo, que se traduce nunha viaxe sensorial da que ninguén logra fuxir.

O eixe central da obra é a figura dun Mozart aínda neno, quen, rompendo as regras do tempo e do espazo, vai ir amosando, ademais das súas filias e fobias, os efectos derivados da síndrome de Tourette que padece. Mais o relato de Fina Casalderrey, malia estar moi ben documentado, non peca dun didactismo no que sería sumamente fácil caer nunha obra destas características; a autora, cunha mestría extraordinaria, vai descubríndonos a faceta de xenio de Mozart, pero tamén a máis humana, a dun rapaz de 12 anos cuxo maior desexo é liberarse das imposicións da súa familia, máis preocupada por explotar as magníficas calidades que posúe ca polos seus sentimentos.

Especialmente importante é o papel da irmá do protagonista; ela é o centro do universo emocional do pequeno Amadeus (ou Xoán como quere que lle chamemos) e reflicte a visión que da muller tiña a sociedade patriarcal da época. E, xunta ela, o fabuloso cabalo branco que aparece perante a súa casa co que vivirá significativas experiencias ao longo do Camiño de Santiago.

Da complicidade e do apego que a autora sente polos personaxes creados pola súa desbordante imaxinación, dá boa conta a segunda carta; nela, Fina convértese na destinataria das palabras de Mozart e reflexiona sobre o proceso da escrita.

Toda a obra é un gran diálogo… entre manifestacións artísticas, entre dúas voces narrativas, entre realidade e ficción, entre culturas, entre emocións contrapostas, entre a idade adulta e a infancia, entre pinceladas de humor e verdades descarnadas.

Deixádevos levar polas magníficas ilustracións de Xosé Cobas, polas notas da frauta de Luis Soto e pola exquisitez narrativa de Fina Casalderrey en O xenio da Cidade do Sal.


Irene Penas Murias


GÁLIX publica cada mes unha recensión feita por algunha ou algún dos socios para a sección Este libro encantoume da OEPLI. Todos os meses poderás ver neste blog as recomendacións de Literatura Infantil e Xuvenil en galego e na web da OEPLI as propostas das asociacións dos diferentes ámbitos lingüísticos que forman a organización. Se queres colaborar coas túas recomendacións, non dubides en nos contactar.

Dirixido preferentemente ás persoas que traballan na mediación lectora: docentes, bibliotecarias/os, animadoras/os socioculturais, etc. GÁLIX organiza este ano o I Seminario GáLIX: Ensinar desde a LIX, unha actividade eminentemente práctica para crear, compartir e difundir ferramentas que contribúan á creación de sinerxías e métodos de traballo co alumnado e os usuarios de ludotecas e bibliotecas.

As persoas interesadas en participar deberán inscribirse en galix@galix.org, antes do martes, 4 de novembro de 2025, indicando Nome, Apelidos e NIF.

 


  • Raquel Castro, que ten unha ampla traxectoria como escritora no xxénero dramático infantil e xuvenil, estará a cargo da primeira sesión sobre teatro: Ergamos á rapazada da cadeira: aprender co corpo.
  • Da segunda sesión do seminario, o xoves 13, ocuparase Anxo Iglesias Mariño, escritor, membro da asociación Espazo Lectura e coordinador do Club de Lectura Compartida Lendo Contigo, que levará o obradoiro de poesía: A mirada rara da rimA (e un S.O.S de verSOS sós)
  • O xoves, día 20, o docente e escritor Xavier Estévez Ferreiro desenvolverá a sesión sobre narrativa: Educando con historias.

 O Seminario desenvolverase nas aulas 2 e 10 da EGAP (Escola Galega de Administración Pública) os xoves 6, 13 e 20 de novembro en horario de cinco a oito (17:00 a 20:00) para facilitar a asistencia do profesorado e estará homologada pola Consellería de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional.

Esta actividade formativa está organizada por GÁLIX (Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil, sección da OEPLI correspondente ao ámbito galego) con axuda do Ministerio de Cultura e Deporte.

Convidamos ás persoas interesadas e profesionais da mediación e a creación do libro infantil e xuvenil galego, a participar nestes obradoiros nos que pretendemos crear sinerxías entre os diferentes sectores da mediación para lograr un intercambio de ideas, experiencias e ferramentas que permitan enfocar a transmisión da literatura dun xeito eficaz e ameno.

 


 

Recibimos a Biblioteca de GÁLIX os premios Merlín e Xules Verne de Edicións Xerais de Galicia 2025:

  • Erin e o lobo

  • O corvo sobre a neve


 

 

 

Título: Erin e o lobo

Texto: Érica Esmorís
Ilustración: Blanca Millán

Editorial: Xerais
Colección: Merlín

XL Premio Merlín de Literatura Infantil

+ info: https://www.xerais.gal/libro/de-11-anos-en-diante/erin-e-o-lobo-erica-esmoris-9788411107365/



 

 


Título
: O corvo sobre a neve
Texto: Andrea Maceiras

Editorial: Xerais
Colección: Fóra de Xogo

Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil

+ info: https://www.xerais.gal/libro/fora-de-xogo/o-corvo-sobre-a-neve-andrea-maceiras-9788411107297/


 

María Montes, que ocupa a vogalía de ilustración na Directiva de GÁLIX, rescata O estanque dos parrulos pobres de Fina Casalderrey para esta sección na que tratamos de recuperar do esquecemento todos os libros que guiaron o progreso do libro infantil e xuvenil galego. Esta obra foi Premio Edebé de Literatura Infantil 1996, cando os certames de editoras de ámbito estatal premiaban obras de calquera idioma oficial.


Graduada e bioloxía, con mestrado en Biotecnoloxía, María Montes compaxina o seu labor na ilustración e o deseño profesional co seu traballo nunha clínica veterinaria en Pontevedra.

Elegante e expresiva, traballa en diferentes obras e proxectos; no campo do libro infantil e xuvenil galego é autora das ilustracións de libros como:

  • A brétema de María Victoria Moreno en Urco (2017)

  • Irmá Paxaro de Tamara Andrés en Cuarto de inverno (2020)

  • A casa da Moira de Sergio Sánchez Benítez en Bululú (2021)

  • Unha nova dimensión de Anxo Iglesias en Xerais (2022)

  • E que vai ser? de Adelaida Vidal en Baía (2023)

  • Quen precisa unha avoa? Andrea Barreira Freije en Xerais (2024)

Do seu compromiso coa igualdade e a cultura galega parten tamén numerosas colaboracións con entidades e asociacións para eventos e celebracións.