XANEIRO, 2018
Recomendamos:
Os nenos da varíola, de María Solar.
Carlos IV subvencionou a Real Expedición Filantrópica da Vacina, que partiu do porto da Coruña o 30 de novembro de 1803 co liderado do doutor Francisco Javier Balmis. Esta empresa inicia o proceso de erradicación da varíola (declárase finalizado en 1980), e foi posible grazas a un descubrimento científico: as persoas que estiveran en contacto cunha variante suave da enfermidade sufrida polas vacas, respondían de forma leve á enfermidade; en consecuencia, decidiuse inocular esta variante-vacina nos humanos. Naquela altura, para manter a vacina en activo precisábanse nenos de curta idade aos que írllela transmitindo: cada dous días “infectaban” a dous rapaces, e así conseguían facerlla chegar a novas poboacións. A Expedición Balmis prolongarase ata 1814, e espallará a vacina da varíola —nese momento unha enfermidade letal— por terras americanas e asiáticas cunha gran eficacia.
Este suceso histórico constitúe sen dúbida un material novelesco extraordinario e de grandes posibilidades narrativas. A autora decide achegárnolo a través da vida e da voz dalgúns dos protagonistas, deses vinte e dous rapaces escollidos nos hospicios de Madrid, A Coruña e Santiago que viaxarán na corveta María Pita ata terras americanas. As vivencias destes mozos—sobre todo de Ezequiel, Clemente de la Caridad e Tomás— humanizan a aventura e a fazaña, pero tamén nos achegan a súa época: a forma de vida e as severas necesidades, a vida cotiá nos hospicios (a fame, a amizade, o namoramento, a superación persoal, a lealdade), a dura situación económica (que obrigaba a moitas nais a deixar os fillos na porta dos orfanatos) ou a situación da muller, reflectida sobre todo nas figuras de dona Isabel Zendal (reitora do hospicio), Candela (unha ama de cría) e as monxas. Nun segundo plano aparecen temas habituais nos autores ilustrados da época que completan o contexto: a bondade e a maldade humanas, a importancia da educación ou a ciencia fronte á superstición. A brevidade dos capítulos e o uso do diálogo —a través do que se caracterizan e individualizan os personaxes (a filantropía do doutor Posse, os prexuízos da irmá Valentina…)— constrúen e reforzan un ritmo narrativo áxil moi acaído para os feitos tratados e para os lectores aos que se dirixen.
O suceso histórico aparece ben novelado, e os personaxes resultan cribles en todo momento. A autora, nunha decisión final moi acertada, non pecha totalmente a historia, facendo que os personaxes da ficción podan ter vida na mente do lector máis alá do evento histórico. É esta unha obra histórica, de aventura e iniciación moi recomendable.
Mayte Leis Rey
______________________________
GÁLIX aporta cada mes unha reseña feita por algún socio para a sección
Este libro encantoume da
OEPLI, ao igual que o resto de seccións. Todos os meses poderás ver as recomendacións das seccións
aquí, na web da OEPLI e as de GÁLIX, ademais,
no noso blog (bota un ollo na barra lateral!). Se queres colaborar coas túas reseñas para esta sección, non dubides en
nos contactar.
